ΠΤΩΣΕΙΣ
|
Οι πτώσεις είναι συχνές στους ηλικιωμένους και ιδιαίτερα συχνές σε ανθρώπους με νευρολογικές παθήσεις. Προηγούμενα επεισόδια πτώσεων και διαταραχές της ισορροπίας ή της κινητικότητας αποτελούν σημαντικούς παράγοντες κινδύνου. Εκτός από ενδεχόμενο τραυματισμό, οι πτώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε περιορισμό των δραστηριοτήτων οδηγώντας με τον τρόπο αυτό σε αυξημένες ανάγκες φροντίδας. Περίπου το 1/3 των ανθρώπων που είναι μεγαλύτεροι των 65 ετών πέφτουν ετησίως, με το 10% των πτώσεων να προκαλούν σοβαρό τραυματισμό, όπως είναι μια σημαντική κάκωση κεφαλής ή κάποιο κάταγμα. Ο κίνδυνος είναι ακόμα μεγαλύτερος σε νοσηλευόμενους και ιδρυματοποιημένους ανθρώπους. Οι παράγοντες κινδύνου για πτώσεις περιλαμβάνουν την προχωρημένη ηλικία, προηγούμενες πτώσεις, τη χρήση πολλών φαρμάκων (>4), την αρθρίτιδα, την κατάθλιψη, την ορθοστατική υπόταση, τη γνωσιακή διαταραχή, την οπτική διαταραχή, την μυϊκή αδυναμία, τη διαταραχή βάδισης και τη διαταραχή ισορροπίας. |
Οι πτώσεις μπορεί να σχετίζονται με εσωτερικούς παράγοντες όπως π.χ μία ελάττωση της αρτηριακής πίεσης σε όρθια θέση ή με εξωτερικούς παράγοντες όπως τη χρήση πολλαπλών φαρμακευτικών σκευασμάτων. Αυτοί οι παράγοντες αλληλοεπικαλύπτονται, όμως μπορούν να ανιχνευτούν από το ιστορικό και την κλινική εξέταση και μπορούν να τροποποιηθούν ώστε να αποτραπούν μελλοντικά συμβάματα.
Αν και οι περισσότερες πτώσεις συμβαίνουν σε όρθια θέση ή κατά τη διάρκεια της βάδισης, μπορεί να συμβούν και σε καθιστή ή και σε ύπτια θέση. Μπορεί να συμβούν στη βάση ενός γλιστρήματος ή κάποιας εξωτερικής αιτίας π.χ μετά από κάποιο σπρώξιμο. Κάποιοι άνθρωποι πέφτουν χωρίς καμία εμφανή αιτία και μερικές πτώσεις δεν μπορούν να ταξινομηθούν. Τα “drop attacks” είναι ένας συγκεκριμένος τύπος πτώσεων όπου οι άνθρωποι πέφτουν αυθόρμητα χωρίς κάποια εμφανή αιτία και αυτού του τύπου οι πτώσεις σχετίζονται συχνά με νευροκαρδιογενή συγκοπή.
Υπάρχουν ειδικα εργαστηρια και εξετασεις που ανιχνεύουν τις αλλαγες της πίεσης ανάλογα με τη θέση και την ευαισθησία του καρωτιδικού κόλπου για διερευνηση πιθανης συγκοπής, αλλά και άλλων διαταραχων του καρδιακού ρυθμού.
Το 1/3 των ανθρώπων με νευρολογικές παθήσεις θα έχουν 1 επεισόδιο πτώσης ανα έτος. Αυτές οι παθήσεις περιλαμβάνουν τόσο κεντρικές νευρολογικές διαταραχές
όπως η άνοια, το εγκεφαλικό, η πολλαπλή σκλήρυνση, η νόσος του Πάρκινσον, όσο και
περιφερικές διαταραχές όπως μια πολυνευροπάθεια. Η συγκοπή και οι επιληψίες
μπορούν επίσης να προκαλέσουν πτώσεις.
Καταστάσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να σχετίζονται με πολυνευροπάθεια ή και με υπογλυκαιμία
και μπορεί να προδιαθέσουν σε πτώσεις.
Για τη σωστή διάγνωση θα πρέπει να ληφθεί ένα λεπτομερές ιστορικό ώστε να
προσδιοριστεί η φύση της πτώσης και να αποσαφηνιστεί εάν η πτώση έγινε με ή
χωρίς απώλεια συνείδησης. Απαιτείται προσεκτικός επανέλεγχος των φαρμάκων
που λαμβάνει ο ασθενής, καθώς τα φάρμακα σχετίζονται πάρα πολύ συχνά με πτώσεις. Χρειάζεται επίσης να αναγνωριστούν παράγοντες
κινδύνου για περαιτέρω πτώσεις.
Μια λεπτομερής νευρολογική εξέταση
είναι πολύ σημαντική για ταυτοποίηση κάποιας νευρολογικής πάθησης. Πτώσεις στη βάση μιας προοδευτικής προϊούσας νευρολογικής νόσου είναι χαρακτηριστικές
στην άνοια με σωματια Lewy και σε άλλες μορφές άνοιας, στην Προϊούσα
Υπερπυρηνική Παράλυση και στην Ατροφία
Πολλαπλών Συστημάτων. Οι αγγειακοί παράγοντες κινδύνου σχετίζονται τόσο με αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια
όσο και με καρδιαγγειακά επεισόδια, και τα δύο από τα οποία μπορεί να οδηγήσουν
σε πτώσεις. Η μυελοπάθεια είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας για πτώσεις σε οποιοσδήποτε
ηλικία.
Σε περίπτωση πτώσης οι ασθενείς θα πρέπει να εξεταστούν για να ανιχνευτούν
τυχόν σοβαροι τραυματισμοί, διάσειση, κατάγματα. Σε
κάκωση του αυχένα θα πρέπει να αποκλειστεί ένα ενδεχόμενο κάταγμα της
περιοχής και μια τραυματική βλάβη του νωτιαίου μυελού.
Θα πρέπει να τροποποιηθούν όσοι παράγοντες σχετίζονται με πτώσεις και να επανεξεταστούν κάποια φάρμακα. Συγκεκριμένα φάρμακα αποτελούν παράγοντες κινδύνου για πτώσεις. Για παράδειγμα οι βενζοδιαζεπίνες (Lexotanil, Xanax, Tavor, Tranxene, Stilnox) πρέπει να χρησιμοποιούνται με πολύ μεγάλη προσοχή στους ηλικιωμένους.
Τα κατάγματα είναι μία πολύ σημαντική συνέπεια των πτώσεων. Έτσι η οστεοπόρωση θα πρέπει να θεραπεύεται και οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να παίρνουν βιταμίνη
D και επαρκές ασβέστιο. Η καθημερινή φυσική δραστηριότητα είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη των πτώσεων.
Ενας φυσικοθεραπευτής
μπορεί να προσφέρει σημαντική βοήθεια στον ασθενη ωστε να επιστρέψει στην προηγούμενη κινητικότητα του,
ιδίως εάν αυτός παρουσιάσει φοβία για μελλοντικές πτώσεις. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν και
βοηθητικές συσκευές για περισσότερο ασφαλή κινητικότητα. Οι
εργοθεραπευτές μπορούν συνήθως να αξιολογήσουν την ασφάλεια του ασθενούς εντός σπιτιού και συνεπώς μία τέτοια επίσκεψη μπορεί να κριθεί αναγκαία.
Επίσης χρειάζεται και η εκμάθηση διάφορων στρατηγικών ώστε να μπορεί να σηκωθεί κάποιος μετά από μία
πτώση οπως και τροποι με τους οποιους να μπορεί να καλέσει
βοήθεια.
Η διερεύνηση και αντιμετώπιση των πτώσεων απαιτεί τη συνεργασία πολλών ειδικοτήτων. Ιδιαίτερη είναι η θέση του καρδιολόγου και του νευρολόγου.
Οι περισσότερες πτώσεις είναι πολυπαραγοντικές. Η κακή κρίση, η επηρεασμενη κινητικότητα και ισορροπία αυξανουν τον κινδυνο πτωσεων μέσα στους ήδη υπάρχοντες περιβαλλοντικούς κινδύνους. Τα φάρμακα και οι δόσεις τους θα πρέπει να επαναξιολογούνται συνεχώς από όλες τις ειδικότητες ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους ασθενείς.
