ΗΛΕΚΤΡΟΜΥΟΓΡΑΦΗΜΑ

           Ηλεκτρομυογράφημα και Ηλεκτρονευρογράφημα

Το ηλεκτρομυογράφημα και το ηλεκρονευρογράφημα είναι σύνθετες εξετάσεις που συμπληρώνουν η μία την άλλη δίνοντας διαφορετικές πληροφορίες η κάθε μία.  

Στο ηλεκτρονευρογράφημα αρχικά μελετάμε και αξιολογούμε τη λειτουργικότητα των νεύρων, οι πληροφορίες δηλαδή που παίρνουμε έχουν να κάνουν με το πόσο καλά δουλεύουν τα νεύρα που εξετάζουμε.

Αιτίες πιθανής υπολειτουργίας μπορεί να υπάρχουν σε τοπική πίεση κάποιου νεύρου σε συνήθη σημεία, όπως π.χ. του μέσου νεύρου στον καρπό, του ωλένιου νεύρου στον αγκώνα. Μία τραυματική κάκωση ενός μέλους του σώματος μπορεί επίσης να έχει ως αποτέλεσμα τη βλάβη ενός νεύρου (π.χ. κάταγμα βραχιονίου οστού με βλάβη του κερκιδικού νεύρου). Σε καταστάσεις όπου έχουν προσβληθεί πολλά νεύρα ταυτόχρονα (πολυνευροπάθειες) από παράγοντες όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, το αλκοόλ, φάρμακα ή από άλλες συστηματικές παθήσεις του οργανισμού, από ιώσεις, σε κληρονομικές παθήσεις.

Το ηλεκτρονευρογράφημα πραγματοποιείται ερεθίζοντας με ηλεκτρικό ρεύμα τόσο τις κινητικές όσο και τις αισθητικές ίνες των νεύρων των άνω ή/και των κάτω άκρων. Αυτό το ηλεκτρικό ερέθισμα είναι που γίνεται αντιληπτό από τον εξεταζόμενο και μπορεί να είναι από ανεπαίσθητο έως ελαφρώς  δυσάρεστο ή και επώδυνο.

Στο δεύτερο στάδιο γίνεται το ηλεκτρομυογράφημα. Εδώ μελετάμε επιλεγμένους μύες του σώματος και εξετάζουμε τις κινητικές μονάδες των μυών και το πώς αυτές επιστρατεύονται στην εκούσια σύσπαση. Γίνεται με την εισαγωγή μιας μικρής αποστειρωμένης βελόνας (βελονοειδές ηλεκτρόδιο) στον μυ που καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητά του και ο κάθε μυς εξετάζεται σε πλήρη ηρεμία, σε ελαφριά, μέτρια και μέγιστη σύσπαση. Οι πληροφορίες που παίρνουμε μπορεί να μας δείξουν εκτός από μια αυτούσια βλάβη του μυός (μυοπάθεια), στοιχεία για τη βλάβη του νεύρου ή των ριζών που νευρώνουν τον συγκεκριμένο μυ.

Το αν η βλάβη είναι εντοπισμένη και η ακριβή της εντόπιση, το αν είναι διάσπαρτη, το αν είναι πρόσφατη και ενεργός, το αν είναι παλαιότερη και χρόνια, ακόμα και ο χρόνος αποκατάστασής της μερικές φορές είναι ερωτήματα τα οποία  μπορούν να απαντηθούν με τις εξετάσεις αυτές. Βλέπουμε λοιπόν ότι οι πληροφορίες που παίρνουμε είναι διαφορετικές από αυτές μιας απεικονιστικής μεθόδου όπως η μαγνητική τομογραφία. 

Σημαντικό είναι να προσθέσουμε το ότι υπάρχουν αρκετές παθήσεις των οποίων η διάγνωση βασίζεται αποκλειστικά και μόνον στο ηλεκτρομυογράφημα και το ηλεκτρονευρογραφημα και στις οποίες οι απεικονιστικές μέθοδοι παραμένουν φυσιολογικές.

Τι χρειάζεται να γνωρίζει ο γιατρός :

          Αν υπάρχει βηματοδότης ή απινιδωτής

      Αν υπάρχει κάποια άλλη ηλεκτρική συσκευή στο σώμα

     Αν ο εξεταζόμενος λαμβάνει φάρμακα που αραιώνουν το αίμα (ασπιρίνη, αντιπηκτικά) ή αν υπάρχει  κάποια γνωστή διαταραχή στην πήξη του αίματος.

Τι χρειάζεται από την πλευρά του εξεταζόμενου :

Καλό θα είναι ο εξεταζόμενος να φοράει ρούχα χαλαρά, άνετα, και ζεστά (π.χ. φόρμα αν θα εξεταστούν τα κάτω άκρα)  και να μην έχει βάλει κρέμα στα μέλη του σώματος που θα εξεταστούν.

Πόση ώρα κρατάει :

Αναλόγως του ερωτήματος η όλη διαδικασία μπορεί να ξεπεράσει τη μία ώρα.

Συμπτώματα όπου μπορεί να χρειαστεί ηλεκτρομυογράφημα:

Μουδιάσματα/μυρμηγκιάσματα/καυσαλγίες στο ένα ή και στα δύο χέρια ή/και στα πόδια 

            Μυική αδυναμία ενός άκρου ή πολλών άκρων

            Αυχεναλγία με επέκταση του πόνου στο άνω άκρο

            Οσφυαλγία- ισχιαλγία

            Πόνοι στους μύες

            Ατροφίες μυών

            Πτώση βλεφάρων

            Διπλωπία (όταν βλέπουμε δύο είδωλα)

            Αστάθεια βάδισης

             Περιφερική βλάβη προσωπικού νεύρου

Κάποιες από τις παθήσεις που μπορούν να διαγνωστούν:

Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα

           Ωλένια νευροπάθεια στον αγκώνα

           Πίεση περονιαίου νεύρου στην κεφαλή της περόνης

           Πίεση ριζών αυχενικής μοίρας ή οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης

           Παθήσεις βραχιονίου και οσφυοϊερού πλέγματος

          Πολυνευροπάθειες / μονονευροπάθειες

           Μυοπάθειες / μυοσίτιδες

           Μυασθένεια / μυασθενικό σύνδρομο

Τι το ξεχωριστό έχει :

Το ηλεκτρομυογράφημα και το ηλεκτρονευρογράφημα είναι δυναμικές εξετάσεις και ουσιαστικά είναι προεκτάσεις της κλινικής νευρολογικής εξέτασης. Είναι βασικό να έχει προηγηθεί  αναλυτικό ιστορικό και καλή νευρολογική εξέταση. Ο τρόπος διενέργειάς τους καθορίζεται από τα κλινικά ευρήματα και το διαγνωστικό ερώτημα. Κατά συνέπεια δεν έχουν τυποποιημένη διαδικασία και η εκτέλεσή τους μπορεί να αλλάζει κατά περίπτωση. Τα αποτελέσματα εξαρτώνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τον εξεταστή, καθώς απαιτείται αρκετά μεγάλη εμπειρία για την ανάπτυξη ενός συγκεκριμένου ηλεκτροφυσιολογικού διαγνωστικού σκεπτικού που θα ακολουθηθεί αρχικά και παράλληλα προσαρμοστικότητα του εξεταστή και της εξέτασης στις ανάγκες του κάθε περιστατικού, στην υφιστάμενη διαφορική διάγνωση, αλλά και στα ευρήματα που προκύπτουν κατά την εξέλιξη της εξέτασης. Είναι αρκετά συχνό ένα ηλεκτρομυογράφημα να ξεκινά με κάποιο σκεπτικό και κατά τη διάρκεια της διερεύνησης το σκεπτικό αυτό να αλλάζει ανάλογα με τα δεδομένα που προκύπτουν. Απαιτείται, φυσικά, εμπειρία στον χειρισμό του ίδιου του μηχανήματος και στη χρήση των προγραμμάτων του, στην αναγνώριση των τεχνικών σφαλμάτων που ενδέχεται να προκύψουν και την εξάλειψη αυτών κατά το μέγιστο δυνατόν, και τέλος την αξιολόγηση των ευρημάτων και τη συσχέτισή τους με την κλινική εικόνα του ασθενούς.